Over Joure – Activiteiten in Joure

Dagje uit in Friesland? Ga naar Joure

Joure wordt met recht één van de mooiste dorpen van Friesland genoemd. Het dorp is populair onder toeristen en dagjesmensen, want er is veel te zien en te doen. Van de beroemde Friese Ballonfeesten tot de bakermat van Douwe Egberts én de befaamde Friese klokken.

Klaas Gubbels Kaskade JoureTips: Kaskade, Museum Joure & Gratis parkeren in het centrum

Joure is een hotspot rijker: Kaskade. Een 6 meter hoog kunstwerk van niemand minder dan Klaas Gubbels. Het cortenstalen, aromarode kunstwerk heeft dankzij crowdfunding een permanente plek gekregen in het park naast Museum Joure, de bakermat van Douwe Egberts en Pickwick.

Handig: naast het museum kun je gratis parkeren, een ideale plek om je dagje Joure te beginnen. Het museum is bijna elke dag open. Naast de verrassende expositie van dit ‘maakmuseum’ kun je er heerlijk vertoeven voor koffie met wat lekkers. Het museumcafé heeft bovendien een terras met uitzicht op de monumentale gebouwtjes.

Ben jij op vakantie en zoek je mooie plekjes in Friesland met historie, bezienswaardigheden en leuke activiteiten? Of ga je binnenkort een dagje uit in Friesland? Neem dan zeker een kijkje in Joure. Op deze pagina vertellen we je over bezienswaardigheden, evenementen en activiteiten in Joure. Alleen al in het gezellige, compacte centrum van Joure is veel leuks te beleven – en je kunt er gratis parkeren.

Leestip: 24 uur in Joure

Blogger Lydia verbleef 24 uur in Joure en schreef daar – uiteraard – een inspirerend blog over.

Historie van Joure

Joure is ontstaan als nederzetting op een kruising van waterwegen en kent een rijke geschiedenis. Met name dankzij de bedrijvigheid van haar inwoners ‘de Jousters’. Veel scheepsbouwers, klokkenmakers (Friese klokken), meubelmakers en niet te vergeten de koffie-, thee- en tabaksmakers van Douwe Egberts begonnen in Joure. De eerste D.E-fabriek is nu, net als diverse ambachtelijke werkplaatsen, onderdeel van Museum Joure; misschien wel het verrassendste museum in Friesland.

Joure ‘een vlecke’ met rijke historie

Joure Midstraat

Midstraat Joure centrum, 1919

Joure ligt in de zuidwesthoek van Friesland (officieel Fryslân) en is de hoofdplaats van gemeente De Fryske Marren (de Friese Meren). Joure heeft zo’n 13.000 inwoners en is daarmee de zesde plaats van Friesland. Voor de historie van het dorp gaan we terug naar de 15e eeuw.

Veilige nederzetting

Joure (in het Fries De Jouwer) is in de 15e eeuw ontstaan naast het vroegere dorp Westermeer. Het gold als een relatief veilige plaats voor de beruchte Noormannen. Want hoewel Joure op een kruising van waterwegen lag en daardoor goed bereikbaar was, lag het ook afgelegen. Dit bood enige bescherming tegen plunderende Scandinaviërs.

Joure is geen dorp, geen stad, maar een vlecke

Joure wordt vanouds een ‘vlecke’ genoemd, een nederzetting met stadse kenmerken maar officieel geen stad. Hoewel Joure dus geen stadsrechten kreeg, was het rond de 16e eeuw een belangrijk dorp. Joure had bijvoorbeeld het recht op een weekmarkt. In die tijd een voorrecht dat niet veel dorpen genoten. Later kwam er ook een jaarmarkt: de Jouster Merke. Door de groei van de vlecke ging het oudere, naburige moederdorp Westermeer in Joure op. Op de begraafplaats in het centrum staat de enige fysieke herinnering aan dit oude dorp: een middeleeuwse kerktoren.

Wist jij dit? Vroeger werd een dorp een stad als het stadsrechten kreeg. Als een dorp geen stadsrechten kreeg maar wel stadse kenmerken had, werd het een ‘vlek’ genoemd. In het Fries een ‘vlecke’.

De Jouwer: haver of water?

Hoe komt Joure aan haar naam? Hier bestaan verschillende theorieën over. Joure’s Friese naam ‘De Jouwer’ doet denken aan het Friese woord ‘Hjouwer’, dat haver betekent. Joure zou gevestigd zijn op een veld waar vroeger haver werd verbouwd. Een andere mogelijkheid is het Germaanse woord voor water: ‘ghebhara’. Deze uitleg lijkt waarschijnlijk omdat zowel Joure zelf als de omgeving rijk is aan water. Histoarysk Wurkferbân Skarsterlân weet er meer over.

Wist jij dit? In Friesland hebben de meeste steden en dorpen naast een Nederlandse ook een Friese naam. Deze kunnen erg van elkaar verschillen. In het Fries heet Joure ‘De Jouwer’.

ambachtelijke klokkenmaker

Joure kent van oudsher veel klokkenmakers.

Dorp van ambachtelijk vakmanschap

Jousters beoefen(d)en veel verschillende ambachten. De eeuwenoude geschiedenis van deze ambachten is nog steeds te beleven in Joure. Meest in het oog springend zijn de scheepsbouw, Friese klokkenindustrie en natuurlijk de koffiebranderij van D.E. Joure’s grootste industrieën trokken op hun beurt weer andere ambachten aan. Meubelmakerijen bijvoorbeeld, waar de klokkasten werden gemaakt. En koperslagers die voor onderdelen van de uurwerken zorgden. De handel ging vroeger veelal over het water. Het dorp kende dan ook verschillende scheepswerven voor de Friese skûtsjes en pramen die werden ingezet.

Pramen en skûtsjes

Pramen zijn één van de oudste scheepstypen. Deze lange smalle boten hebben een platte bodem en waren ideaal om handelswaren, zoals turf, door de binnenwateren van Joure te vervoeren. Skûtsjes zijn Friese zeilschepen met een lengte van 12 tot 20 meter. De skûtsjes werden gebruikt als vrachtschip, totdat gemotoriseerde schepen hun rol overnamen. Vandaag de dag schitteren de schepen tijdens het jaarlijkse Skûtsjesilen, waaraan ook Joure meedoet. Op de foto zie je het beroemde Jouster Skûtsje. Een van de mooiste en snelste skûtsjes van de SKS.

Joure en Friese klokken

Sinds de 18e eeuw werden er in Friesland traditioneel Friese klokken gemaakt. Hoewel er ook klokken in andere delen van Nederland werden gemaakt, zijn vooral de Friese klokken bekend geworden. Joure was het centrum van die klokkenindustrie. Klokkenmakers vervaardigden er vele Friese stoelklokken en staartklokken. Maar wat is het verschil? Een Friese stoelklok is een hangklok die met pootjes op een stoel of houten wandplank staat. Deze klokken werden vanaf de 18e eeuw gemaakt. Toen later de staartklok in opkomst kwam, werden stoelklokken steeds eleganter versierd. Typisch zijn de beschilderde wijzerplaten en de versieringen van verguld lood.

Friese klok - Kantoortje

Friese miniatuur staartklok, oftewel een kantoortje of notarisklokje.

De Friese staartklok werd vanaf de tweede helft van de 18e eeuw gemaakt. Deze klok is afgeleid van de stoelkast, maar hangt aan de muur en heeft een lange kast met daarin de slinger. In de kast zit een ruitje waardoor je de slinger kunt zien. Ook deze klok is mooi versierd. De Friese staartklok heeft een prachtig beschilderde wijzerplaat en versiering van lood of koper. De klok slaat elk uur en half uur.

Wist jij dit? Nog steeds worden er in Joure op ambachtelijke wijze Friese klokken gemaakt, gerepareerd en gerestaureerd. In Museum Joure is werelds grootste collectie Friese klokken te zien.

Joure en Douwe Egberts (D.E)

Je kent Douwe Egberts natuurlijk van D.E koffie, Pickwick thee en misschien ben je weleens in een D.E Café geweest. Het is bijna niet voor te stellen dat deze wereldberoemde merken hun bakermat in Joure hebben. Toch is het zo. En dat merk je aan alles in Joure.

Wist jij dit? Het bedrijf Douwe Egberts heeft zijn oorsprong in Joure. Egbert Douwes begon een winkel in Joure met koloniale goederen. Later is deze winkel overgenomen door zoon Douwe Egberts en uitgegroeid tot het bekende merk van koffie en thee. De oorspronkelijke winkel aan de Midstraat in Joure bestaat nog steeds.

Werknemers D.E in Midstraat

Medewerkers van (waarschijnlijk) Douwe Egberts voor D.E-panden in de Midstraat. Nu onderdeel van Museum Joure.

De historie van het befaamde koffiemerk gaat terug tot 1753. Egbert Douwes en zijn vrouw begonnen een kruidenierswinkeltje genaamd ‘De Witte Os’, aan de Midstraat. Hier verkochten zij onder andere kruidenierswaren zoals koffie, thee, tabak en chocolade. Later is het bedrijf overgenomen door Douwes’ zoon, Douwe Egberts, die ook naamgever werd van de onderneming. Het Jouster bedrijf richtte zich voortaan vooral op koffie, thee en tabak. In de eeuwen hierna is D.E van een kleine winkel uitgegroeid tot een speler van wereldformaat. Tegenwoordig heet het moederbedrijf Jacobs Douwe Egberts Peet’s (JDE Peet’s), dit voert onder andere de volgende bekende merken:

  • Douwe Egberts
  • Pickwick
  • Kanis & Gunnink
  • Senseo
  • L’OR Espresso

Hoewel de hoofdvestiging verhuisde naar Utrecht, is er nog altijd een grote D.E-fabriek in Joure gevestigd. Er zijn veel Jousters die een verleden hebben bij Douwe Egberts of er nog steeds werken. Het bedrijf is ontegenzeggelijk belangrijk geweest voor de ontwikkeling van het dorp. Niet voor niets zijn veel Jousters trots op ‘hun’ koffie en thee.

Wat te doen in het centrum van Joure

Jouster Merke

Gezelligheid op de jaarlijkse Jouster Merke.

Dagje uit in Friesland? In het centrum van Joure vermaak je je met gemak een hele dag. Het winkelaanbod is ruim en op het gebied van cultuur is er veel te beleven. Daarnaast kent Joure diverse bezienswaardigheden en vinden er vooral zomers veel activiteiten en evenementen plaats.

Parkeren in het centrum van Joure

Het winkelcentrum van Joure bestaat uit één lange straat: de Midstraat. De Midstraat mondt uit op – hoe kan het ook anders – het Douwe Egberts Plein. Parkeren in het centrum van Joure is in de meeste gevallen gratis. Achter de Midstraat, naast het museum, bevindt zich een groot parkeerterrein.

Klokkenmakerij en vers gebrande koffie

Op veel plekken zie je de historie van dit ambachtsdorp. Zo bevindt zich in centrum – aan het Douwe Egbertsplein – nog altijd een ambachtelijke Jouster klokkenmakerij. En in de Midstraat vind je ‘De Witte Os’, de allereerste Douwe Egberts-winkel en nu onderdeel van Museum Joure. Hier gaat nog altijd ambachtelijk, in het museum gebrande koffie en losse thee over de toonbank (ook online te bestellen).

Maakmuseum Joure

Museum Joure, een echt maakmuseum.

Beleef een schat aan ambachten

Via de winkel loop je een sfeervol koffie- en theehuis binnen, gevestigd in de deftige woning van de ‘tweede stichter’ van Douwe Egberts: Cornelis Johannes de Jong. Een bezoekje aan de naastgelegen eerste D.E-fabriek, de D.E-collectie en het geboortehuis van Egbert Douwes mag daarna eigenlijk niet ontbreken. Het museum bestaat in totaal uit tien monumentale gebouwen, waaronder de gave Metaalwarenfabriek van Keverling. Ze worden met elkaar verbonden door een mooie tuin en vormen samen het oudste industrieterrein van Joure. Naast de geschiedenis van D.E maak je in Museum Joure kennis met een schat aan ambachten.

Het museum van Joure beleven met een audiogids? Luister hier de audiotour.

Jouster molens, torens en stegen

Ook het bezoeken waard: de verschillende molens in Joure, de Watertoren en de Middeleeuwse kerktoren van het voormalige moederdorp Westermeer. Ga wandelen in het centrum en bekijk de historische panden aan de Midstraat. Loop ook eens een van de vele steegjes in. Er speelde zich vroeger een heel leven af in Kruissteeg, Simonssteeg, Geelgieterssteeg, Roskamsteeg en hun soortgenoten aan de Midstraat.

Ballonfeesten Joure

Ballonfeesten Joure, een jaarlijks spektakel.

Activiteiten in Joure – Uitagenda

Gedurende het hele jaar staan er verschillende evenementen op de agenda in Joure, met als toppunt de Friese Ballonfeesten.

Friese Ballonfeesten

Een van de bekendste activiteiten in Joure zijn De Ballonfeesten. Deze worden meestal gehouden in de laatste week van juli. Elke dag van dit evenement stijgen er tientallen heteluchtballonnen op. Daarnaast is er een kermis, zijn er leuke activiteiten voor kinderen, historische bezienswaardigheden, markten en optredens van artiesten. Kijk op ballonfeesten.nl voor entree en de agenda.

Boerenbruiloft Joure centrum

Boerenbruiloft Joure

Boerebruiloft

Op de eerste dag van de ballonfeesten is de Boerebruiloft, een bruiloft naar oud-Friese traditie. Daarnaast is er een paardenwedstrijd op ongezadelde paarden en wordt er een grote ringrijderij gereden. Dit is een optocht met prachtige Friese paarden, gespannen voor een traditionele wagen, dwars door de Midstraat van Joure.

Jouster Merke

Jouster Merke 1957

Jouster Merke in 1957

Al meer dan 500 jaar wordt de jaarmarkt van Joure gehouden. Dit maakt de Jouster Merke tot een uniek evenement! Naast een markt met vele kraampjes is er ook een kermis (‘merke’ betekent in het Fries ook kermis). Een ander deel van de jaarmarkt is de paardenmarkt. De Jouster Merke wordt gehouden op de vierde donderdag van september.

Subtropisch zwembad Swimfum (voorheen Stiennen Flier)

Slecht weer? Of gewoon zin om lekker te zwemmen? Niet ver van het centrum ligt subtropisch zwembad Swimfun. Daar geniet je van de wildwaterbaan, stroomversnelling, koudwaterput, sauna, en nog veel meer.

Fietsroutes

Joure is onderdeel van verschillende fietsroutes in Friesland. Zo gaat de mooie fietsroute ‘Op de koffie in Joure’ door het centrum van Joure en omliggende dorpjes. Op deze route, van zo’n 50 kilometer, staan fietsknooppunten om je de weg te wijzen. Onderweg zie je verschillende molens en kun je op de koffie bij Museum Joure.

Meer informatie over Joure vind je bij VVV Joure. De VVV is gevestigd in het museum.

Museum Joure, bakermat van Douwe Egberts en meer

Museum Joure dagje uit

Museum Joure mag niet ontbreken tijdens een dagje Joure.

Museum Joure bestaat uit maar liefst tien monumentale gebouwen en heeft twee ingangen. Je kunt aan de Geelgietersstraat (bij de gratis parkeerplaats en kunstwerk Kaskade) het museum binnengaan, maar ook via de monumentale Douwe Egberts-winkel De Witte Os in winkelstraat de Midstraat. Je begeeft je op de bakermat van Douwe Egberts en Pickwick. En dat zie, ruik en proef je aan alles. Maar er is meer dan koffie, thee en tabak op dit monumentale industrieterreintje middenin het centrum van Joure. Veel meer.

Stap terug in de tijd en maak kennis met ambachtelijk Jouster en Fries vakmanschap. Bezoek de werkplaatsen van de koffiebrander, klokkenmaker, drukker (Grafisch Museum), koperslager, theepakker en zilversmid en beleef hoe de ambachtelijke producten worden gemaakt. Vergeet ook niet de grootste verzameling Friese klokken te bekijken en sluit af met een heerlijke kop koffie of thee – mét Friese oranjekoek – in het gezellige koffie- en theehuis. Parkeren kan gratis vlakbij het museum. Museum Joure is ook een leuk voor museum voor kinderen, voor groepen én goed toegankelijk voor mensen in een rolstoel.

Heel bijzonder om te zien welke impact de industrie uit Joure heeft gehad op Nederlandse cultuur . Goed dat dit museum er is. Eigenlijk is het een soort van een schatkamer zeer interessant voor jong en oud.

– Henri, via Google Reviews

Meer over Museum Joure >