A lifetime of coffee
Our coffee roaster Sipke was a melangeur at Douwe Egberts for many years
We all drink coffee, and we all have opinions about it too: tasty, tangy, weak or strong. But do we also understand it? Translating these consumer desires into a good blend and corresponding roasting process just happens to be the field of expertise of Sipke (71), the coffee roaster at Museum Joure.
Taste
‘Na de middelbare school moest ik in dienst, maar dat leek me niet zo’n goed idee. Toen bedacht ik dat ik wel naar familie in Canada kon. Ik schreef me in op de universiteit van Guelph, daar heb ik toegepaste landbouw gestudeerd. Na de diplomering trok de liefde en ben ik weer terug naar Nederland gegaan, waar ik toen alsnog mijn militaire dienst moest doen. Na de militaire dienst kwam ik bij D.E terecht. Bij de sollicitatie werd een ‘organoleptische’ (smaakgevoeligheid) test afgenomen waaruit bleek dat ik een goede smaakgevoeligheid heb. Eenmaal aangenomen kwam ik al snel bij Kanis en Gunnink (sinds ’69 onderdeel van Douwe Egberts) in Kampen terecht waar ik ervaring op kon doen om koffie-expert te worden.’
Around the world for the best taste
'After several years in Kampen and increasing expertise, the request came to become head of quality in the newly built factory in France, near St. Etienne. We did see this as an adventure and a challenge. It was a wonderful experience. The children went to French school and we also had to learn French.
Na ongeveer drie jaar gingen we terug naar Nederland en kwamen we in Joure terecht. Ik ging werken bij de afdeling Inkoop ruwe koffie. Toen deze afdeling korte tijd later naar Zwitserland verhuisde, besloten we in Joure te blijven, en daar hebben we het nog steeds erg naar onze zin. Ik bleef kwaliteitsverantwoordelijkheid houden en een van mijn taken was om nieuwe koffie-experts te testen, op te leiden en op smaak te kalibreren. Ook werd ik ingezet bij nieuwe bedrijven over de hele wereld: Barcelona (en op Spaanse les!), de VS, Mexico, Brazilië, Afrika en Azië. Altijd ging het om het kwaliteitsbeheer en de inkoop.
Het vele reizen had zijn voor- en nadelen. Het was plezierig om met al die verschillende mensen in die verschillende landen en culturen te werken.’
"Bruce Springsteen, nice to meet you." "Never heard of it," I say.
Je maakt natuurlijk altijd wel wat mee; soms heel leuk. Zo zat ik aan het einde van de dag in mijn hotel een krantje te lezen met een glaasje bier erbij tot er een ‘zo te zien en te horen’ een Amerikaan bij me komt zitten, en wat vraagt over het artikel dat ik aan het lezen ben. Hij vertelt dat hij Barcelona heeft bezocht en een heel mooi leren jack heeft gekocht voor weinig geld. Ik vraag hem wat hij in Barcelona doet, hij antwoordt dat hij daar is voor een optreden. “Ik zing’, zegt hij. “Alleen?”, vraag ik. “Nee” zegt hij. “Kijk daar maar eens.” Daar zaten een man of dertig aan lange tafels te eten in een apart zaaltje. “Ben je beroemd? Moet ik jouw kennen?”, vroeg ik. “Nou, ik sta nu wel nummer 1 in de ‘Hot one hunderd’ in de USA.” “Hoe heet je dan?” Hij zegt: “Bruce Springsteen.” “Nooit van gehoord”, zeg ik. Tot ik volgende dag de autoradio aan zet. Hij wilde er even uit denk ik.
Met veel plezier heb ik al die jaren mijn werk gedaan, met al die mensen in al die verschillende landen en culturen. Toen Douwe Egberts echter met een regeling kwam om vervroegd met pensioen te gaan vond ik dat wel een goed idee. Je leeft maar een keer – denk ik – dus rond 2007 ben ik gestopt bij D.E.
Natuurlijk ging ik niet stilzitten. Ik meldde me als vrijwilliger bij PUM (Programma Uitzending Managers); deze organisatie ondersteunt ondernemers in ontwikkelingslanden in het midden- en kleinbedrijf. Voor PUM ben ik ook weer de wereld overgevlogen, ik heb wel 40 à 50 projecten begeleid. Naast het werken met al die mensen in al die landen, de smaken en processen was het ook nog wat nieuws, wat ik bij D.E niet had. Dat was het werkveld, terug naar de boer: zo was ik zelf ook begonnen bij mijn opleiding in Canada. In Jogjakarta Indonesië heb ik vorig jaar geholpen om op vmbo-niveau koffie in het vakkenpakket op te nemen en ik heb lesgegeven over koffie verbouwen, branden en marketing.
Roasting coffee for the museum
‘Op mijn afdeling bij Douwe Egberts stond in de koffiemonsterkamer een grote koffiebrander. Toen die afdeling naar Utrecht verhuisde, mocht ik de brander meenemen. Die is toen gedoneerd aan Museum Joure, daar is hij terecht gekomen in het Kadehuis. Ik verzorg de inkoop of D.E giften van de ruwe koffie en ik brand, samen met twee vrijwilligers, de koffie voor museumwinkel de Witte Os.’
'I developed three flavors: Ouwe Douwe, after Egbert Douwes. Spicy Widow, the woman who stayed behind after Douwe Egberts died and managed to build up the business, a spicy aunt, in other words. Batavia 1753; the starting date of the "store in colonial goods." And Batavia (Jakarta) was then the embarkation port for coffee.' Sipke's coffees for home? Order them here.
The sample burner
‘Waar de bezoekers in de zomermaanden mee kennismaken is het monsterbrandertje. Daarmee staat een vrijwilliger buiten, die uitleg geeft over het branden en de verschillende geuren laat ruiken. Dat vind ik zelf ook heel leuk, maar dat zou te veel worden, daarom hebben we een groepje gevormd om dat in drukke tijden te kunnen doen.’
Wat veel mensen niet van mij weten…
‘Behalve mijn expertise voor koffie ben ik ook veel met hout bezig. Ik heb een heleboel gutsen, mesjes en beitels en ik werk met diverse houtsoorten. Ik maak naast meubels ruimtelijk werk of in reliëf en ik laat me leiden door mijn fantasie. Ik zoek in het hout de kleur en de vorm en daarmee ga ik aan de slag.’
Favoriete plek in het museum
'I feel most comfortable with the big coffee roasters. That's also my favorite thing to do: mixing the fragrances and determining the flavors that people can enjoy ... that's really my greatest pleasure anyway!'
Interview en tekst: Willeke ten Noever Bakker