DE KUNST VAN HET GENIETEN
nieuwe producten uit een andere wereld

14-09-2019 t/m 05-01-2020

najaarsexpositie over de introductie van koffie, thee en tabak

Delicate theekopjes, koperen koffiekannen, fraai bewerkte pijpen en snuifdoosjes met pikante plaatjes, in de 17e en 18e eeuw werden koloniale waren zoals koffie, thee en tabak razend populair bij de Europese adel en gegoede burgerij. Er werden prachtige luxe objecten gemaakt, waarmee je van deze nieuwe waren kon genieten en pronken. Museum Joure laat van 14 september 2019 t/m 5 januari 2020 een selectie van de mooiste objecten zien in de tentoonstelling ‘de kunst van het genieten, nieuwe producten uit een andere wereld’.

In de 17e eeuw was Amsterdam het centrum van de wereld. Producten vanuit allerlei hoeken van de wereld vonden via Amsterdam hun weg naar Europa. Naast bijvoorbeeld specerijen gold dat ook voor koffie, thee en tabak. Deze koloniale producten werden zeer populair, aanvankelijk vooral bij de ‘rich and famous’.

Thee, met een mooi staaltje pronkzucht

De adel en gegoede burgerij kocht voor het nuttigen van deze nieuwe producten de prachtigste serviezen, mooie tabaksdozen en zilveren thee-accessoires. Een mooi staaltje pronkzucht. Er ontstond een heuse theecultuur, met fraaie theekoepeltjes in de tuin, waar dames de heerlijkste theeën serveerden. Koffie was meer een mannenproduct, dat genuttigd werd in speciale koffiehuizen.

Cultuur van het pijproken

Het pijproken ontwikkelde zijn eigen tradities, waarbij het zo lang mogelijk brandend houden van de pijp voor de heer op stand een sport werd. Deze cultuur van het pijproken wordt nog steeds in stand gehouden. Het staat zelfs op de Nederlandse lijst Cultureel Immaterieel Erfgoed en de Nederlandse Federatie van Pijprokers maakt zich hard voor het behoud van deze traditie.

Museum Joure laat een fraaie selectie zien van objecten uit eigen (depot)collectie en bruiklenen, die de cultuur rond het nuttigen van de nieuwe producten toont. Daarnaast is er de andere kant van de koffie, thee en tabak: zodra dit luxeproduct meer aftrek vond, kwam bijvoorbeeld ook de belasting om de hoek kijken. De keerzijde van deze producten, de wijze waarop de producenten werden uitgeknepen en natuurlijk de gezondheidsrisico’s van tabaksgebruik, wordt in deze expositie aangestipt.

Praktische info

De expositie wordt op 14 september om 11 uur geopend door dhr. Arno Brok, Commissaris van de Koning in Fryslân. Rondom de expositie worden meerdere lezingen georganiseerd, nl.

  • zondag 15 september: Cor Crans – de cultuur van het pijproken
  • zondag 6 oktober: Margaret Breukink – koffie, thee en chocolade, nieuwe producten uit een andere wereld
  • zondag 3 november: Louis Bracco Gartner – De wondere wereld van de tabak van Sumatra

De lezingen beginnen ’s middags om 15.00 uur. Entreeprijs bedraagt de normale prijs van het museum (€ 7,50 incl. een kopje koffie/thee).